جسم خارجی معمولاً با چشم غیرمسلح قابل دیدن است. البته گاهی
جسم خارجی خیلی کوچک است و در زیر پلک گیر می‌افتد، که در این
صورت تنها با معاینه چشم پزشکی میتوان آن را دید.
علل :
وجود باد ، هوای پر از گرد و غبار، داشتن مشاغلی مثل نجاری ،
تراشکاری ، آهنگری یا سنگ‌خردکنی که در طی آنها قطعات ریز چوب یا سایر
مواد با شتاب زیاد به اطراف پخش می‌شوند، از عوامل افزایش دهنده خطر
جسم خارجی چشم هستند. برای پیشگیری، اگر شغل یا فعالیت شما از نوعی است
که احتمال آسیب به چشم وجود دارد، از وسایل محافظت‌کننده چشم
استفاده کنید.
علایم شایع
درد، تحریک‌پذیری، قرمزی شدید چشم
جسم خارجی معمولاً با چشم غیرمسلح قابل دیدن است. البته گاهی جسم
خارجی خیلی کوچک است و در زیر پلک گیر می‌افتد، که در این صورت
تنها با معاینه چشم‌پزشکی میتوان آن را دید.
احساس ساییده شدن چیزی به چشم هنگام پلک زدن
علل
وجود باد
داشتن مشاغلی مثل نجاری یا سنگ‌خردکنی که در طی آنها قطعات ریز چوب یا سایر مواد با شتاب زیاد به اطراف پخش می‌شوند.
عوامل افزایش دهنده خطر
هوای پر از گرد و غبار، شغل ها و فعالیت هایی نظیر نجاری، تراشکاری یا
آهنگری که منجر به پخش شدن ذرات ریزی نظیر چوب به داخل هوا می شود.
پیشگیری
اگر شغل یا تفریح مورد علاقه شما از نوعی است که احتمال آسیب به
چشم وجود دارد، از وسایل محافظت‌کننده چشم استفاده کنید.
عواقب موردانتظار
اکثر اجسام خارجی را میتوان به‌راحتی تحت بی‌حسی موضعی چشم در مطب پزشک یا درمانگاه اورژانس درآورد.
عوارض احتمالی
عفونت، خصوصاً اگر جسم خارجی به‌طور کامل برداشته نشود.
آسیب شدیدتر و دایمی چشم در اثر نفوذ جسم خارجی به لایه‌های عمقی‌تر چشم
قسمتهایی از چشم که ممکن است جسم خارجی وارد آن شود عبارتند از:
* قسمت خارجی چشم
* پشت پلک
* خرده های فلز که با سرعت زیاد به چشم برخورد می کنند می توانند بداخل چشم رفته و در آنجا مستقر شوند .
درمان
اصول کلی
از کس دیگری بخواهید شمار را به مطب پزشک یا درمانگاه اورژانس برساند. خودتان سعی نکنید رانندگی کنید.
چشم خود را نمالید.
حتی‌الامکان چشم خود را تا زمان معاینه بسته نگاه دارید.
طی معاینه چشم ممکن است روی چشم با یک ماده بی‌خطر (فلورسئین)
رنگ‌آمیزی گردد تا جسم خارجی بهتر دیده شود. بعد از رنگ‌آمیزی، چشم
با یک عدسی با درشت‌نمایی بالاتر تحت معاینه قرار می‌گیرد.
روش درآوردن جسم خارجی برحسب اندازه و محل آن در چشم تعیین میشود.
پس از درآوردن جسم خارجی، یک پوشش روی چشم گذاشته میشود تا چشم بسته بماند.
پس از ۲-۱ روز چشم باید مجدداً تحت معاینه قرار گیرد.
اکثر اجسام خارجی را میتوان به‌راحتی تحت بی‌حسی موضعی چشم در
مطب پزشک یا درمانگاه اورژانس درآورد. در صورت وجود جسم خارجی در چشم:
چشم خود را نمالید.
حتی‌الامکان چشم خود را تا زمان معاینه بسته نگاه دارید.
طی معاینه چشم ممکن است روی چشم با یک ماده بی‌خطر (فلورسئین)
رنگ‌آمیزی گردد تا جسم خارجی بهتر دیده شود. بعد از رنگ‌آمیزی، چشم
با یک عدسی با درشت‌نمایی بالاتر تحت معاینه قرار می‌گیرد.
روش در آوردن جسم خارجی برحسب اندازه و محل آن در چشم تعیین میشود.
پس از در آوردن جسم خارجی، یک پوشش روی چشم گذاشته میشود تا چشم بسته بماند.
پس از ۲-۱ روز چشم باید مجدداً تحت معاینه قرار گیرد.
قطره چشمی حاوی آنتی بیوتیک برای پیشگیری از عفونت ، داروهای ضددرد و
قطره چشمی بیحس‌کننده از داروهایی است که بکار می‌روند.
داروها
قطره چشمی حاوی آنتی‌بیوتیک برای پیشگیری از عفونت.
امکان دارد داروهای ضددرد تجویز شوند.
قطره چشمی بیحس‌کننده
فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری
پس از درآوردن جسم خارجی و نهایتاً برداشتن پوشش روی چشم، فعالیت
در زمان ابتلا به این بیماری های عادی خود را تدریجاً از سرگیرید.
رژیم غذایی
رژیم خاصی توصیه نمی‌شود.
درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
اگر در چشم شما جسم خارجی رفته است. این یک اورژانس به‌شمار می‌رود.
اگر یکی از موارد زیر پس از درآوردن جسم خارجی رخ دهد:
ـ درد زیادتر شود و در عرض ۲ روز رفع نشود.
ـ تب به‌وجود آید.
ـ بینایی دچار مشکل شود.
عوارض
عفونت (خصوصاً اگر جسم خارجی به‌طور کامل برداشته نشود) و آسیب شدیدتر
و دایمی چشم در اثر نفوذ جسم خارجی به لایه‌های عمقی‌تر چشم از
عوارض احتمالی هستند. اگر در چشم جسم خارجی رفته باشد، یک اورژانس
به‌شمار می‌رود. اگر پس از درآوردن جسم خارجی ، درد زیادتر شود و در
عرض ۲ روز رفع نشود، تب به‌وجود آید و یا بینایی دچار مشکل شود، بیمار
باید مجددا به پزشک مراجعه نماید.
برای خارج کردن جسم خارجی از چشم چه باید کرد ؟
وارد شدن جسم خارجی به چشم به خودی خود ممکن است به چشم آسیب بزند. و ممکن است تلاش شما برای خارج کردن آن این آسیب را بیشتر می کند.
جسم وارد شده ممکن است در قرنیه یا ملتحمه فرو رفته یا بچسبد و ایجاد
ناراحتی ، اشگریزش و ترس از نور بکند . در این موارد هرگز نباید چشم را
دستکاری کرد یا شست زیرا ممکن است بدتر بشود . تنها باید چشم را بآرامی
معاینه کرد و محل چسبیدن جسم خارجی را پیدا نمود . اگر در پلک بالا یا
پائین و یا در بن بستهای چشم باشد بعد از ملاحظه آن با پنبه یا پنس تمیز
میتوان آنرا خارج کرد .
اگر جسم خارجی یک تکه کوچک فلز، چوب، سنگ، شن، رنگ، یا سایر اجسام
خارجی نوک تیز است حتما به پزشک مراجعه کنید . اما برای خارج کردن گرد و
غبار، مژه یا سایر اشیای کوچک از چشم‌تان بدون اینکه به خودتان آسیب بزنید،
به این توصیه‌ها توجه کنید:
۱- دست‌های‌تان را به طور کامل بشویید و چشم‌تان را در محلی با نور کافی
معاینه کنید. به بالا و پایین و طرفین نگاه کنید، و سعی کنید جسم خارجی
درون چشم‌تان را پیدا کنید.
۲- چشم‌تان را نمالید.
۳- اگر جسم را پیدا نمی‌کنید، به آرامی پوست زیر چشم را پایین بکشید و زیر
پلک پایین را بررسی کنید. همچنین به آرامی پلک بالا را بگیرید و بالا
بکشید و زیر آن را هم جستجو کنید.
۴- هنگامی که جسم وارد شده به چشم را پیدا کردید، سعی کنید به آرامی چشم یا پلک را با آب بشویید.
۵- اگر نمی‌توانید به آسانی جسم خارجی را از چشم خارج کنید یا به نظر
می‌رسد که آن جسم از قبل به چشم آسیب زده است، فورا به پزشک مراجعه کنید
برای در آوردن اجسام خارجی از چشم به نکات زیر توجه کنید:
۱- صورت را داخل یک ظرف آب برده و پلک را باز و بسته نمایید.
۲- با استفاده از یک دستمال یا دستمال کاغذی اجسامی که در داخل چشم رفته را بیرون آورید
توجه:
* اگر جسم خارجی , بالا تر قرار گرفته , پلک را بالا آورده و به فرد بگویید که به پایید نگاه کند
* هیچگاه برای بیرون آوردن جسم خارجی از سوزن استفاده نکنید
* هیچگاه سعی به در آوردن اجسام خارجی که در مرکز قرنیه گرفته اند نکنید
زیرا با اینکار سبب خراشیدگی قرنیه و آسیب جدی به چشم می شوید
* در آوردن خرده های فلز که با سرعت به چشم برخورد می کنند را فقط به عهده چشم پزشک بسپارید.
دستکاری بیجا ممکن است باعث کوری شود بنابراین هر چه زودتر باید به پزشک یا بیمارستان مراجعه کرد تا خسارت وارده زیادتر نگردد .
برای دیدن اجسام خارجی به مریض میگویند بالا یا پائین نگاه کند ، پلک را
پائین کشیده و بن بستهای پائین را بررسی می کنیم و با برگرداندن پلک
بالائی اگر بیمار به پائین نگاه کند قسمتهای بالای کره چشم و پشت پلک
نمایان و بررسی میشود .
هرگز برای خارج کردن اجسام خارجی از چاقو ، چوب کبریت و خلال دندان
نباید استفاده کرد بلکه با یک پنس نرم و تمیز یا پیچیدن یک پنبه بدور چوب
کبریت و مرطوب کردن آن جسم را خارج میسازند سپس با قطره های مختلف چشم را
ضدغفونی میکنند ( با محلول اسید بوریک ، سیانور مرکور رقیق ، آرژیرل و
محلولهای آنتی بیوتیکی و غیره ) در صورت عدم توفیق باید به چشم پزشک مراجعه
کرد تا با عکس برداری و سایر وسائل تخصصی جسم خارجی را بیرون آورد .
در هر حال جزئی بی احتیاطی سبب کاهش دید ، کوری و یا چرک کردن کره ی چشم میشود .